Επιστήμες της Αγωγής στον 21ο Αιώνα και Ψηφιακές Τεχνολογίες

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Στην 1η ενότητα γίνεται αναφορά στις παραμέτρους που επηρεάζουν τη χρήση ή μη των ψηφιακών τεχνολογιών στην εκπαίδευση καθώς και των διαφορετικών ειδών και αντιλήψεων (π.χ. ο ιδιωτικός τομέας όπως η βιομηχανία τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής, η αντίληψη βελτιστοποίησης συμπεριφοριστικών πρακτικών κ.α.). Αναλύονται τα βασικά εκπαιδευτικά μοντέλα με έμφαση σε αυτά που αξιοποιούν τις ΨΤ και επισημαίνεται η συνεισφορά των Επιστημών της Εκπαίδευσης στην κοινωνία και τα εκπαιδευτικά συστήματα διαχρονικά. Στην ίδια ενότητα συζητούνται οι αντιλήψεις σχετικά με τη χρήση των ΨΤ, καθώς και οι έννοιες της «πρόσθετης παιδαγωγικής αξίας, της καινοτομίας και της«βαθειάς πρόσβασης στη δομή». Επίσης, παρουσιάζεται η αξιοποίηση των ΨΤ στην τυπική, άτυπη και μη τυπική εκπαίδευση.

Στη 2η ενότητα εξετάζονται οι εκπαιδευτικές προτεραιότητες για τον 21ο αιώνα. Τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο συχνά υιοθετούν τον όρο βασικές δεξιότητες (basic skills) για να σχεδιάσουν, να οργανώσουν, να υλοποιήσουν και να αξιολογήσουν προγράμματα εκπαίδευσης τόσο σε επίπεδο σχολικής εκπαίδευσης αλλά και άτυπης και μη τυπικής. Μια από τις μεγαλύτερες αδυναμίες σε εθνικό και κατ’ επέκταση σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι αφενός η απουσία ενός κοινά αποδεκτού και δεσμευτικού εννοιολογικού πλαισίου για το ποιες πραγματικά είναι οι βασικές δεξιότητες για τον 21ο αιώνα, αφετέρου η έλλειψη στρατηγικής και συνεκτικών πολιτικών για την καλλιέργειά τους αλλά και την αξιολόγησή τους. Στο πλαίσιο της 2ης ενότητας θα συζητηθούν οι Οριζόντιες Δεξιότητες ή αλλιώς Κοινωνικές Δεξιότητες (soft skills) που συνδέονται με την ανάπτυξη της ίδιας της προσωπικότητας και δεν είναι εύκολα ποσοτικά μετρήσιμες, αλλά αξιολογούνται ποιοτικά (δύσκολα βέβαια) όπως πχ. Οργανωτική δεξιότητα, Επικοινωνιακή δεξιότητα, Δημιουργικότητα, Συνεργατική Δεξιότητα, Δεξιότητα επίλυσης προβλημάτων, Δεξιότητα ηγεσίας κ.λπ.. Παράλληλα, δίνεται διεθνώς ιδιαίτερη έμφαση στις δεξιότητες που συνδέονται με την συμμετοχή στην αγορά εργασίας, την απασχολησιμότητα (employability skills) αλλά και την διαχείριση της προσωπικής και κοινωνικής ζωής (life skills). Η γενική κατηγορία αυτών των δεξιοτήτων ονομάζεται Πολυεπίπεδες δεξιότητες (transversal skills). Ο όρος αυτός έχει αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τον παλιότερο όρο «μεταβιβάσιμες δεξιότητες – transferable skills» (Cedefop, 2008) και αναφέρεται στις δεξιότητες που διαθέτουν τα άτομα και σχετίζονται με θέσεις εργασίας και επαγγέλματα. Γενικότερα, πρόκειται για δεξιότητες που αποκτήθηκαν σε συγκεκριμένο πλαίσιο ή με σκοπό να αντιμετωπιστεί κάποια ιδιάζουσα κατάσταση/πρόβλημα και μπορούν να μεταφερθούν σε κάποιο άλλο πλαίσιο.

Η 3η ενότητα παρουσιάζει τις δραστηριότητες πρόσθετης παιδαγωγικής αξίας με ΨΤ. Συζητούνται: α) η δυνατότητα αξιοποίησης πολλαπλών συμβολικών ή σημειωτικών αναπαραστάσεων, όπως λεκτικών, εικονικών, κλπ, ο συνδυασμός τους και ο δυναμικός τους χειρισμός, β) Η δόμηση, η αποδόμηση, ο έλεγχος, ο πειραματισμός και η προσομοίωση μοντέλων, γ) η υπολογιστική ή αλγοριθμική σκέψη, τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα, «τα πάτερν» σκέψης και σχεδιασμού, ο προγραμματισμός για όλους και η συνεργατική επίλυση προβλημάτων.

Τέλος, στην 4η ενότητα σχεδιάζονται και υλοποιούνται παραδείγματα δραστηριοτήτων πρόσθετης παιδαγωγικής αξίας –σενάρια διδασκαλίας- με έμφαση τόσο στα ψηφιακά εργαλεία όσο και στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες, τις μεθόδους, τις πρακτικές, καθώς και τα αναμενόμενα μαθησιακά αποτελέσματα ως προς τις στάσεις, τις γνώσεις και τις δεξιότητες αλλά και τις αλληλεπιδράσεις των μαθητών μεταξύ τους, με τον εκπαιδευτικό και με τα ψηφιακά δομήματα.